Αρθροσκόπηση Ισχίου

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Η αρθροσκόπηση ισχίου αποτελεί μια σύγχρονη ελάχιστα επεμβατική χειρουργική τεχνική, μέσω της οποίας είναι εφικτή η διάγνωση και η αντιμετώπιση πολλών παθήσεων του ισχίου.

Οι παρούσες κατευθυντήριες οδηγίες αποσκοπούν στην παροχή γενικών πληροφοριών σχετικά με:

• τις συχνότερες ενδείξεις αρθροσκόπησης του ισχίου,
• τις προεγχειρητικές προσδοκίες,
• τους βασικούς κινδύνους της επέμβασης,
• το γενικό πλαίσιο της μετεγχειρητικής αποκατάστασης.

Το  παρόν περιεχόμενο δεν καλύπτει το σύνολο των πιθανών περιπτώσεων, καθώς κάθε ασθενής παρουσιάζει ιδιαίτερη παθολογία και μπορεί να υποβληθεί σε διαφορετικού τύπου αρθροσκοπική παρέμβαση.

Συνεπώς, ενδέχεται να υπάρχουν ουσιώδεις διαφοροποιήσεις ανάλογα με τις εξατομικευμένες ανάγκες και τις θεραπευτικές απαιτήσεις κάθε περίπτωσης.

 

ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΑΡΘΡΟΣΚΟΠΗΣΗ ΙΣΧΙΟΥ;

Η αρθροσκόπηση του ισχίου είναι μια ελάχιστα επεμβατική χειρουργική τεχνική που εφαρμόζεται για τη διάγνωση και θεραπεία παθήσεων του ισχίου.  Πραγματοποιείται μέσα από μικρές τομές, μέσω των οποίων εισάγονται μία κάμερα και ειδικά εργαλεία, επιτρέποντας την άμεση οπτική πρόσβαση στην άρθρωση και την επιτέλεση χειρουργικών πράξεων .

Λόγω της ελάχιστης επεμβατικότητάς της , τα πλεονεκτήματα της αρθροσκόπησης ισχίου είναι πολλά. Μετά την επέμβαση, οι ασθενείς συνήθως κινητοποιούνται νωρίς και επανέρχονται σταδιακά στις καθημερινές δραστηριότητές τους, με σαφώς βελτιωμένη λειτουργικότητα και ποιότητα ζωής.

ΑΡΘΡΟΣΚΟΠΗΣΗ ΤΟΥ ΙΣΧΙΟΥ & ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ

Στις αρχές του 20ού αιώνα, η αρθροσκόπηση του ισχίου θεωρούνταν μια τεχνικά αδύνατη διαδικασία. Όμως μέχρι σήμερα η αρθροσκόπηση έχει εξελιχθεί ραγδαία. Πρόκειται για μια μέθοδο που αποτελεί ένα αναπόσπαστο εργαλείο της σύγχρονης επανορθωτικής χειρουργικής. Με την πρόοδο της τεχνολογίας και τη βελτίωση των τεχνικών, η αρθροσκόπηση του ισχίου προσφέρει πλέον ασφαλή και ελάχιστα επεμβατική πρόσβαση στην άρθρωση.

Υπάρχουν σαφείς και τεκμηριωμένες ενδείξεις για τις οποίες ένας ορθοπαιδικός χειρουργός μπορεί να συστήσει αρθροσκοπική επέμβαση στο ισχίο.

 Ορισμένες από αυτές είναι οι κάτωθι:

• • Διάγνωση πόνου άγνωστης αιτιολογίας στην άρθρωση του ισχίου.
  • Αφαίρεση ελεύθερων ή ξένων σωμάτων.
  • Διόρθωση – καθαρισμός (debridement) αρθρικού χόνδρου.
  • Αφαίρεση ή επιδιόρθωση σχισμένου επιχειλίου χόνδρου (labrum).
  • Διόρθωση μηροκοτυλιαίας πρόσκρουσης (FAI – femoroacetabular impingment).
  • Αντιμετώπιση κακώσεων των συνδέσμων του ισχίου.
  • Αντιμετώπιση λοίμωξης της άρθρωσης του ισχίου (έκπλυση).
  • Αντιμετώπιση φλεγμονής της άρθρωσης του ισχίου (υμενίτιδα).
  • Διερεύνηση επώδυνης αρθροπλαστικής του ισχίου.

ΠΟΙΕΣ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΔΥΟ ΠΙΟ ΣΥΧΝΕΣ ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΡΘΡΟΣΚΟΠΗΣΗ ΙΣΧΟΥ;

Πιθανώς οι δύο πιο συνηθισμένες ενδείξεις αρθροσκόπησης του ισχίου στις μέρες μας είναι η ρήξη του επιχειλίου χόνδρου και η συμπτωματική μηροκοτυλιαία πρόσκρουση ή ο συνδυασμός τους.

Πιο συγκεκριμένα:

Ρήξεις επιχειλίου χόνδρου

Ο επιχείλιος χόνδρος (labrum), ο οποίος περιβάλει την κοτύλη, μπορεί να σκιστεί ή να πάθει μερική βλάβη. Αυτό συνήθως σχετίζεται με την μηροκοτυλιαία πρόσκρουση, αλλά όχι πάντα. Με την αρθροσκόπηση του ισχίου, ο επιχείλιος χόνδρος μπορεί να καθαριστεί ή να επιδιορθωθεί.  Πριν την επέμβαση πραγματοποιούνται μαγνητική, αξονική τομογραφία και μαγνητικό αρθρογράφημα του ισχίου, εξετάσεις οι οποίες βοηθούν πολύ στο να τεθεί διάγνωση, χωρίς όμως πάντα να έχει γίνει οριστική διάγνωση πριν την αρθροσκόπηση.

Μηροκοτυλιαία πρόσκρουση (FAI)

Η μηροκοτυλιαία πρόσκρουση είναι μία κατάσταση, η οποία επηρεάζει την άρθρωση του ισχίου και χαρακτηρίζεται από ανώμαλη επαφή μεταξύ της μηριαίας κεφαλής και του χείλους της κοτύλης.

Η πάθηση αυτή οδηγεί σε βλάβη του αρθρικού χόνδρου της κοτύλης, της κεφαλής ή και των δύο. Ο επιχείλιος χόνδρος είναι ένας δακτύλιος ινοχόνδρινου ιστού, ο οποίος περιβάλει την κοτύλη και ομοιάζει πολύ με τον μηνίσκο στο γόνατο, χωρίς όμως να επιτελούν την ίδια λειτουργία.  Μία βλάβη στον επιχείλιο χόνδρο θα προκαλέσει πιθανότατα πόνο. Μία ανωμαλία στο σχήμα της μηριαίας κεφαλής ή της κοτύλης ή και των δύο, μπορεί να προκαλέσει μηροκοτυλιαία πρόσκρουση. Οι δραστηριότητες που περιλαμβάνουν επαναλαμβανόμενη, μεγάλου εύρους, κίνηση του ισχίου μπορούν να αυξήσουν τη συχνότητα αυτής της ανώμαλης επαφής, π.χ. αθλήματα με ψηλά λακτίσματα.

Η μηροκοτυλιαία πρόσκρουση παρουσιάζεται με τρεις μορφές:

• Cam FAI: Η μηριαία κεφαλή (ή ο αυχένας της) δεν είναι απόλυτα σφαιρική, με αποτέλεσμα να σχηματίζεται οστικό εξόγκωμα που προσκρούει στο χείλος της κοτύλης. Έτσι, προκαλείται φθορά στον αρθρικό χόνδρο.
• Pincer FAI: Ανάπτυξη οστικής προεξοχής στο πρόσθιο ή ανώτερο χείλος της κοτύλης.
• FAI μικτού τύπου: Πρόκειται για συνδυασμό των δύο προηγούμενων μορφών, με ταυτόχρονη δυσμορφία στη μηριαία κεφαλή και την κοτύλη.

Ενδέχεται να προσβάλει όλες τις ηλικιακές ομάδες και αναγνωρίζεται ολοένα και περισσότερο ως ένας από τους λόγους που προδιαθέτουν σε οστεοαρθρίτιδα ισχίου. Παρότι τα επιστημονικά στοιχεία δεν είναι ακόμη αρκετά, πιστεύεται από πολλούς ότι χωρίς πρώιμη χειρουργική παρέμβαση υπάρχει υψηλή πιθανότητα ανάπτυξης οστεοαρθρίτιδας, με επακόλουθο την ανάγκη αντικατάστασης της άρθρωσης (ολικής αρθροπλαστικής του ισχίου).

Η αρθροσκόπηση του ισχίου μπορεί να χρησιμοποιηθεί προς επανασχηματισμό – αναδιαμόρφωση της μηριαίας κεφαλής και της κοτύλης προς αποφυγή της πρόσκρουσης και προφύλαξη του ισχίου από ανάπτυξη οστεοαρθρίτιδας- συγχρόνως με ανακούφιση των συμπτωμάτων.

ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΠΑΡΑΜΟΝΗΣ ΣΤΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΑΡΘΡΟΣΚΟΠΗΣΗ ΙΣΧΙΟΥ

Η διάρκεια παραμονής του ασθενούς στο νοσοκομείο μετά την αρθροσκόπηση είναι συνήθως λίγες ώρες αλλά θα εξαρτηθεί από:

• την πολυπλοκότητα της χειρουργικής επέμβασης.
• τη γενική κατάσταση υγείας του ασθενούς, κ.ά.

ΑΝΑΙΣΘΗΣΙΑ

Η χειρουργική επέμβαση πραγματοποιείται συνήθως υπό γενική αναισθησία, αλλά όχι πάντα. Εάν δοθεί γενική αναισθησία, μπορεί να συμπληρωθεί και με περιοχική αναισθησία.

 

ΠΩΣ ΚΑΝΟΥΜΕ ΜΙΑ ΑΡΘΡΟΣΚΟΠΗΣΗ ΤΟΥ ΙΣΧΙΟΥ;

 

 

 

 

 

 

 

 

Αρθροσκόπηση του ισχίου σε ύπτια ή πλάγια θέση

• Τα οστά της άρθρωσης του ισχίου απομακρύνονται περίπου ένα εκατοστό (η κεφαλή του μηριαίου από την κοτύλη), ασκώντας έλξη στο πόδι μέσω μιας ειδικής μπότας που φορά ο ασθενής. «Ανοίγοντας» το ισχίο δίνεται χώρος να εισέλθει στην άρθρωση το αρθροσκόπιο. Αρχικά, εγχέονται στο εσωτερικό της άρθρωσης  αέρας ή/και υγρό υπό ακτινοσκοπική καθοδήγηση. Αφού επιβεβαιωθεί η σωστή τοποθέτηση των εργαλείων, γίνονται δύο- τρεις ή και τέσσερις μικρές τομές στο πλάι του ισχίου. Κάθε μία από αυτές τις τομές έχει μήκος 5 με 10 χιλιοστά.

• Από αυτές τις μικρές τρύπες εισέρχονται στην άρθρωση το αρθροσκόπιο και τα αρθροσκοπικά εργαλεία. Ο χειρουργός θα έχει έτσι τη δυνατότητα να δει μέσα στην άρθρωση, να ταυτοποιήσει το πρόβλημα και να προχωρήσει ανάλογα. Πολύ σπάνια δεν είναι δυνατό να εισέλθει αρθροσκόπιο μέσα στο ισχίο. Η διάρκεια της επέμβασης ποικίλει ανάλογα με το πρόβλημα. Επομένως,  μπορεί να διαρκέσει από 30 λεπτά έως 120 λεπτά ή και περισσότερο. Κατά τη διάρκεια της επέμβασης η χρήση ακτινοσκόπησης μπορεί να βοηθήσει στον προσανατολισμό του χειρουργού στο ισχίο.
• Στο τέλος της επέμβασης εγχέονται  φάρμακα μέσα στην άρθρωση για την ελαχιστοποίηση του μετεγχειρητικού πόνου.
• Οι μικρές τρύπες κλείνονται με 1-2 ράμματα ή αυτοκόλλητες ταινίες, ενώ μία επιπλέον επικάλυψη τοποθετείται από πάνω.

ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΑΡΘΡΟΣΚΟΠΗΣΗ ΤΟΥ ΙΣΧΙΟΥ

• Συνήθως ο ασθενής αισθάνεται μια δυσφορία στο ισχίο  μετά την επέμβαση. Η δυσφορία αυτή μπορεί να επεκτείνεται και στη μέση, τους γλουτούς, το γόνατο και τον αστράγαλο. Σε κάθε περίπτωση αντιμετωπίζεται αποτελεσματικά με την κατάλληλη αναλγητική αγωγή. Στην πλειονότητα των περιπτώσεων θα υπάρχει οίδημα στη βουβωνική περιοχή, το γλουτό και το μηρό. Το οίδημα αυτό προέρχεται από το υγρό που χρησιμοποιείται στην επέμβαση και υποχωρεί τις επόμενες ημέρες.
• Είναι πολύ πιθανό να σας δει φυσικοθεραπευτής μετά την επέμβαση. Θα σας καθοδηγήσει όσον αφορά στη μετακίνηση σας με ή χωρίς βακτηρίες, ανάλογα με τις οδηγίες του χειρουργού. Σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να σας ζητηθεί να περιορίσετε το φορτίο που βάζετε στο χειρουργημένο σκέλος, ενώ σε άλλες θα μπορείτε να φορτίζετε πλήρως. Συνεπώς μπορεί να χρειαστείτε βακτηρίες μετά την επέμβαση, για μερικές ημέρες ή εβδομάδες, ανάλογα με την επέμβαση στην οποία υποβληθήκατε. Ο χειρουργός θα κρίνει πότε θα σταματήσετε να χρησιμοποιείτε τις βακτηρίες.
• Παρατηρείτε το τραύμα για πιθανά σημεία φλεγμονής (αυξανόμενη ευαισθησία, ερυθρότητα ή οίδημα). Οι χειρουργικές τομές μπορεί να εμφανίσουν μικρή έκκριση αίματος ή ορο-αιματηρού υγρού για λίγες ημέρες μετά την επέμβαση, το οποίο είναι φυσιολογικό.
• Μετά την αρθροσκόπηση θα πρέπει να γίνει επανεκτίμηση από το χειρουργό. Είναι απαραίτητο να επισκοπηθούν οι χειρουργικές τομές, να αφαιρεθούν τα ράμματα και να γίνει μία εκτενής συζήτηση των ευρημάτων της αρθροσκόπησης και της επέμβασης. Είναι μια καλή ευκαιρία για ενδεχόμενες ερωτήσεις και απορίες, ενώ θα προγραμματιστούν οι επόμενες επανεκτιμήσεις/συναντήσεις ανάλογα με την επέμβαση που πραγματοποιήθηκε.
• Ο χειρουργός σε συνεργασία με το φυσικοθεραπευτή θα διαμορφώσουν ένα κατάλληλο για εσάς πρόγραμμα αποθεραπείας. Μετά την επέμβαση  θα σας καθοδηγήσουν στην επιστροφή σας στις αθλητικές δραστηριότητες ανάλογα με την πρόοδο σας, η οποία ποικίλει πολύ από άτομο σε άτομο. Η αποκατάσταση εξαρτάται τόσο από την πάθηση και τα χειρουργικά ευρήματα, όσο και από την διάρκεια των ενοχλημάτων προ της επεμβάσεως.

ΒΑΔΙΣΗ ΚΑΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΑΡΘΡΟΣΚΟΠΗΣΗ ΙΣΧΙΟΥ

• Στην πλειονότητα των περιπτώσεων στις οκτώ [8] εβδομάδες από την επέμβαση θα μπορείτε να βαδίζετε σχετικά ανώδυνα και χωρίς υποστήριξη. Συνήθως σε αυτό το χρονικό σημείο μπορείτε να αρχίσετε το τρέξιμο, εάν το επιθυμείτε. Θα πρέπει πάντως να έχετε κατά νου, ότι μπορεί να απαιτηθεί διάστημα τριών έως έξι (3 -6) μηνών (ή και περισσότερο), για να επιστρέψετε σε υψηλό/επαγγελματικό επίπεδο αθλητισμού. Οποιαδήποτε αναπάντεχη αύξηση στο πόνο μπορεί να αντιμετωπιστεί με πάγο και αντιφλεγμονώδη αγωγή. Η βασική στρατηγική της αποθεραπείας /αποκατάστασης είναι η ανάκτηση πρώιμου εύρους κίνησης και σταθερότητας, ακολουθούμενη από τη μυϊκή ισχύ και την αντοχή. Η επιστροφή στη εργασία θα εξαρτηθεί από τον πόνο και τη φύση της εργασίας σας.
• Υπάρχουν μερικές δραστηριότητες που απαιτούν προσοχή ή θα πρέπει να αποφεύγονται μέχρι τις οκτώ [8] εβδομάδες από την αρθροσκόπηση.

Ειδικότερα, οι δραστηριότητες αυτές είναι οι κάτωθι:

• • Παρατεταμένη ορθοστασία, ειδικά σε σκληρές επιφάνειες
  • Βάδιση μεγάλων αποστάσεων
  • Άρση βάρους
  • Βαθύ κάθισμα, σκύψιμο και κάθισμα οκλαδόν
  • Ύπνος στο πλάι. Προσπαθήστε να κοιμάστε ανάσκελα. Εάν πρέπει να κοιμηθείτε στο πλευρό, κοιμηθείτε στο μη χειρουργημένο ισχίο με ένα μαξιλάρι κάτω από το χειρουργημένο σκέλος, για να το κρατά στο ύψος του κορμού.
  • Η χρήση συμπλέκτη σε μη αυτόματα αυτοκίνητα μπορεί να προκαλέσει έξαρση των συμπτωμάτων τις πρώτες δύο εβδομάδες και καλύτερα να αποφεύγεται.
  • Η καθιστή θέση με κάμψη των ισχίων στις 90 μοίρες. Προτείνεται μία πιο αμβλεία γωνία (π.χ. 120 μοίρες). Οι πλάτες των καθισμάτων στο αυτοκίνητο μπορούν να γείρουν προς τα πίσω επί παραδείγματι.

Οι παραπάνω υποδείξεις είναι μόνο ενδεικτικές. Ο χειρουργός ή/και ο φυσικοθεραπευτής μπορεί να σας υποδείξουν συμπληρωματικές θέσεις – κινήσεις προς αποφυγή.

ΠΙΘΑΝΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΚΑΙ ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΘΡΟΣΚΟΠΗΣΗ ΤΟΥ ΙΣΧΙΟΥ

 

Όλες οι χειρουργικές επεμβάσεις ενέχουν κινδύνους, παρότι γίνεται κάθε δυνατή προσπάθεια για την ελαχιστοποίηση τους. Οι επιπλοκές μπορεί να είναι παροδικές ή μόνιμες. Ευτυχώς οι μόνιμες επιπλοκές από την αρθροσκόπηση του ισχίου είναι σπάνιες, και στην πλειονότητα είναι παροδικές. Υπάρχουν, ωστόσο, κίνδυνοι που περιλαμβάνουν τους γενικούς κινδύνους από τη γενική αναισθησία και ειδικοί κίνδυνοι από την αρθροσκόπηση του ισχίου.

Έχουν αναφερθεί επιπλοκές να συμβαίνουν σε ποσοστό 5% των ασθενών και συνηθέστερα σχετίζονται με παροδική αιμωδία/αλλοιωμένη αισθητικότητα στη βουβωνική χώρα και τα γεννητικά όργανα.

Η αιτία είναι συνδυασμός της διάτασης της άρθρωσης του ισχίου και της πίεσης στη βουβωνική χώρα κατά τη διάρκεια της επέμβασης. Παρότι υπάρχει ο θεωρητικός κίνδυνος το μούδιασμα να είναι μόνιμο, στην πλειοψηφία υφίεται πλήρως μέσα σε λίγες ημέρες.

Άλλες επιπλοκές περιλαμβάνουν:

• Έλκη και φλύκταινες
• Λοίμωξη
• Κάταγμα ισχίου
• Επιδείνωση του πόνου
• Αιμορραγία
• Παρέσεις νεύρων
• Εγκατάλειψη της επέμβασης
• Εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση
• Θραύση εργαλείου
• Εξαγγείωση ορού
• Καθυστερημένη επούλωση τραύματος.

Ωστόσο, πολλές από αυτές τις επιπλοκές είναι εξαιρετικά σπάνιες. Επί παραδείγματι, το ακριβές ποσοστό της λοίμωξης μετά από αρθροσκόπηση ισχίου είναι άγνωστο, αλλά οπωσδήποτε είναι σημαντικά μικρότερο του 1 στα 1000.

Εάν εμφανίζετε συμπτώματα που υποδηλώνουν παθολογία στο ισχίο και εξετάζετε το ενδεχόμενο αρθροσκόπησης, εμπιστευτείτε έναν ιατρό με πολυετή εμπειρία και ηγετικό ρόλο στον τομέα της επανορθωτικής χειρουργικής του ισχίου. Ο Ορθοπαιδικός Χειρουργός Αναστάσιος Λιλικάκης είναι Διευθυντής της Γ’ Ορθοπαιδικής Κλινικής της Ευρωκλινικής Αθηνών και Πρόεδρος του Τμήματος Επανορθωτικής Χειρουργικής Ισχίου & Γόνατος της ΕΕΧΟΤ. Επικοινωνήστε μαζί μας και κλείστε το ραντεβού σας.