Τροχαντηρίτιδα

Τι είναι η τροχαντηρίτιδα;

Η τροχαντηρίτιδα, γνωστή και ως τροχαντήριος θυλακίτιδα, είναι μια φλεγμονώδης πάθηση που προσβάλει τον ορογόνο θύλακο του μείζονος τροχαντήρα. Η πάθηση μπορεί να επιφέρει σημαντικό λειτουργικό περιορισμό, κυρίως λόγω του πόνου που προκαλεί, καθιστώντας τη διάγνωση και την έγκαιρη αντιμετώπιση ιδιαίτερα σημαντικές για την αποφυγή χρόνιας επιβάρυνσης.

 Ο ορογόνος θύλακος είναι μια λεπτή κοιλότητα με υγρό, πρακτικά μία κύστη, που παρεμβάλλεται φυσιολογικά ανάμεσα σε οστό και μαλακά μόρια, όπως οι τένοντες και οι μύες. Τέτοιους θυλάκους έχουμε σε διάφορα σημεία εκτός από το μείζονα τροχαντήρα, όπως ο αγκώνας (το ωλέκρανο), το γόνατο (στο κνημιαίο κύρτωμα) και αλλού.  Ο ρόλος του είναι μηχανικός, καθώς λειτουργεί ως προστατευτικό «μαξιλάρι», περιορίζοντας τις τριβές στο οστό.

Ποιοι είναι πιο επιρρεπείς στην εκδήλωση τροχαντηρίτιδας;

Η τροχαντηρίτιδα προσβάλλει συχνότερα γυναίκες, πιθανώς λόγω της μορφολογίας της λεκάνης τους, και άτομα μέσης και μεγάλης ηλικίας. Προσβάλει λιγότερο συχνά άντρες και άτομα νέας ηλικίας. Επίσης μπορεί να προσβάλλει αθλητές σε αθλήματα που καταπονούν συστηματικά την περιοχή του ισχίου, όπως δρομείς, ποδηλάτες, ποδοσφαιριστές και κολυμβητές.

Ποια είναι τα αίτια και οι προδιαθεσικοί παράγοντες εμφάνισής της;

Η τροχαντηρίτιδα μπορεί να προκληθεί από οποιονδήποτε παράγοντα προκαλεί μηχανικό ερεθισμό ή τραυματισμό του ορογόνου θυλάκου στην περιοχή του μείζονος τροχαντήρα. Στο μείζονα τροχαντήρα καταφύονται πολλοί τένοντες  μυών του ισχίου (π.χ. μέσος και μικρός γλουτιαίος) οι οποίοι συντελούν στη κίνηση του ισχίου , είτε ως απαγωγοί (απάγουν, δηλαδή απομακρύνουν το ισχίο) είτε ως στροφείς (στρίβουν είτε προς τα μέσα, είτε προς τα έξω την άρθρωση). Αυτό έχει ως αποτέλεσμα η τροχαντηρίτιδα να συνδέεται στενά με τενοντίτιδες αυτών των μυών, κυρίως του τείνοντα την πλατεία περιτονία, αλλά και των γλουτιαίων.

Συνηθέστερες αιτίες είναι:

• Επαναλαμβανόμενη μηχανική καταπόνηση, όπως η γρήγορη  και παρατεταμένη βάδιση, η παρατεταμένη ορθοστασία, η ανάβαση και κατάβαση κλίμακας. Άρα επαγγέλματα με έντονη σωματική καταπόνηση ή χειρωνακτική εργασία εμφανίζουν συχνότερα τροχαντηρίτιδα ισχίου
• Οξείς ή χρόνιοι τραυματισμοί του ισχίου ενδέχεται να προκαλέσουν φλεγμονώδη αντίδραση, π.χ. μία πτώση πάνω στην περιοχή του ισχίου. Αντίστοιχα, αθλητικοί τραυματισμοί σε αθλητές κάποιων αθλημάτων, όπως αναφέρθηκε ήδη, μπορούν να επιφέρουν μικροτραυματισμούς που ενδέχεται να προκαλέσουν τροχαντηρίτιδα.
• Μορφολογικές ή ανατομικές ανωμαλίες της άρθρωσης του ισχίου ή της οσφυϊκής μοίρας. Για παράδειγμα, η ύπαρξη ασβεστώσεων στην κατάφυση των γλουτιαίων μυών, η εκσεσημασμένη ανισοσκελία, ο χρόνιος οσφυικός πόνος που προκαλεί μεταβολή στη βάδιση κ.ά. ενδέχεται να προκαλέσουν μεταβολή της κατανομής φορτίων και χρόνιο ερεθισμό του ορογόνου θυλάκου.
• Αυτοάνοσα νοσήματα (όπως η ρευματοειδής αρθρίτιδα, η πολυμυαλγία ή η ψωριασική αρθρίτιδα),  συστηματικές παθήσεις, όπως φλεγμονώδεις αρθρίτιδες, ψωρίαση, σακχαρώδης διαβήτης και διαταραχές του θυρεοειδούς, έχουν συσχετιστεί με αυξημένη συχνότητα τροχαντηρίτιδας.
• Προηγούμενες χειρουργικές επεμβάσεις στο ισχίο μπορεί να προκαλέσουν ερεθισμό του ορογόνου θυλάκου, είτε λόγω μεταβολών στη εμβιομηχανική της άρθρωσης, είτε λόγω γειτνίασης της χειρουργικής τομής με την περιοχή του τροχαντήρα.

Με ποια συμπτώματα εκδηλώνεται η τροχαντηρίτιδα;

Το κυριότερο σύμπτωμα της τροχαντηρίτιδας είναι ο πόνος και η ευαισθησία ο οποίος εντοπίζεται συνηθέστερα στην έξω επιφάνεια του ισχίου ή και στο γλουτό.

Συνήθως έχει προοδευτική έναρξη και επιδεινώνεται με τη δραστηριότητα. Πιο συγκεκριμένα, παρατηρείται αύξηση της έντασης του πόνου κατά την άνοδο ή κάθοδο  κλίμακας, τη βάδιση ή την παρατεταμένη ορθοστασία.

Οι ασθενείς αναφέρουν ενόχληση όταν σηκώνονται από καθιστή θέση, ενώ είναι χαρακτηριστική η επιδείνωση του άλγους κατά την κατάκλιση στην προσβεβλημένη πλευρά, γεγονός που επηρεάζει την ποιότητα του ύπνου.

Πώς πραγματοποιείται η διάγνωση;

Η διάγνωση της τροχαντηρίτιδας βασίζεται πρωτίστως στη λήψη λεπτομερούς ιστορικού και στην κλινική εξέταση του ασθενούς. Ο ασθενής καλείται να περιγράψει τα συμπτώματά του, τη διάρκειά τους και τυχόν συμβάματα που συνδέονται με την έναρξη τους. Αξιολογείται η ύπαρξη τοπικής ευαισθησίας στην έξω επιφάνεια του ισχίου η οποία συνήθως επεκτείνεται σε όλη την έξω επιφάνεια του μηρού.

Για την επιβεβαίωση της διάγνωσης και τον αποκλεισμό άλλων παθήσεων, μπορούν να χρησιμοποιηθούν απεικονιστικές μέθοδοι. Η ακτινογραφία συμβάλλει στον αποκλεισμό οστικής ή ενδαρθρικής παθολογίας, ενώ το υπερηχογράφημα ή η μαγνητική τομογραφία προσφέρουν ακριβή απεικόνιση μαλακών μορίων της περιοχής, επιβεβαιώνοντας τη διάγνωση της τροχαντηρίτιδας.

Η  Θεραπεία της Τροχαντηρίτιδας

Η αντιμετώπιση της τροχαντηρίτιδας στις περισσότερες περιπτώσεις δεν απαιτεί χειρουργική παρέμβαση. Βασίζεται κυρίως σε συντηρητικές μεθόδους που στοχεύουν στη μείωση της φλεγμονής και στην αποκατάσταση της λειτουργικότητας του ισχίου.

Ειδικότερα, η συντηρητική θεραπεία περιλαμβάνει:

• Τροποποίηση δραστηριοτήτων: Αποφυγή κινήσεων που προκαλούν ερεθισμό της περιοχής του ισχίου, όπως η παρατεταμένη βάδιση και ορθοστασία, η ανάβαση σκάλας κ.ά.
• Φυσικοθεραπεία: Εξατομικευμένα προγράμματα διατάσεων και ενδυνάμωσης των απαγωγών μυών του ισχίου.
•  Χορήγηση μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων (ΜΣΑΦ): Φαρμακευτική αγωγή για την ανακούφιση από τον πόνο.
• Τοπικές ενέσεις κορτικοστεροειδών: Σε περιπτώσεις επίμονου άλγους, η έγχυση στεροειδών συμβάλλει στην ταχεία ύφεση των συμπτωμάτων.
• Έγχυση Πλάσματος Πλούσιου σε Αιμοπετάλια (PRP): Σύγχρονη αναγεννητική θεραπεία που χρησιμοποιεί  τους αυξητικούς παράγοντες από το αίμα του ίδιου του ασθενούς.

Η χειρουργική αντιμετώπιση αποτελεί επιλογή μόνο σε εξαιρετικά σπάνιες περιπτώσεις, όταν όλα τα συντηρητικά μέσα έχουν αποτύχει και τα συμπτώματα παραμένουν έντονα.

Ειδικότερα, η ένδειξη για χειρουργική παρέμβαση τίθεται αποκλειστικά από τον θεράποντα Ορθοπαιδικό, έπειτα από πλήρη κλινική και απεικονιστική αξιολόγηση. Η επέμβαση πραγματοποιείται με αρθροσκόπηση ισχίου, προσφέροντας ελάχιστα επεμβατική προσέγγιση.

Μέσω δύο μικρών τομών, εισάγεται κάμερα και ειδικά μικροεργαλεία που επιτρέπουν την ακριβή εντόπιση και αφαίρεση του φλεγμονώδους ορογόνου θυλάκου. Η αρθροσκόπηση προσφέρει ταχεία ανάρρωση, ελαχιστοποιεί τον μετεγχειρητικό πόνο και περιορίζει σημαντικά τον κίνδυνο επιπλοκών. Πρόκειται για μία ασφαλή και αποτελεσματική μέθοδο, όταν εφαρμόζεται σε κατάλληλα επιλεγμένους ασθενείς με ανθεκτική, χρόνια τροχαντηρίτιδα.

Πρόληψη τροχαντηρίτιδας

Τα παρακάτω μέτρα πρόληψης είναι πολύ σημαντικά για την προστασία της περιοχής του ισχίου από τη τροχαντήριο θυλακίτιδα:

• Η αποφυγή επαναλαμβανόμενων κινήσεων που καταπονούν την περιοχή του ισχίου συμβάλλει στην πρόληψη φλεγμονωδών αντιδράσεων.
• Η χρήση υποδημάτων με επαρκή απορρόφηση κραδασμών.
•  Η τακτική ενδυνάμωση των μυϊκών ομάδων του ισχίου και του κορμού μειώνει τον κίνδυνο υπέρχρησης και ερεθισμού των ανατομικών δομών της άρθρωσης.
• Η διατήρηση φυσιολογικού σωματικού βάρους περιορίζει τα μηχανικά φορτία στην άρθρωση του ισχίου.
• Η ορθή τεχνική στην άσκηση και η προσαρμογή της έντασης συμβάλλουν στην αποφυγή μικροτραυματισμών και την εκδήλωση τροχαντηρίτιδας.

Εάν εμφανίζετε συμπτώματα που υποδηλώνουν τροχαντηρίτιδα, εμπιστευτείτε έναν ιατρό με πολυετή εμπειρία στην αντιμετώπιση παθήσεων του ισχίου και ηγετικό ρόλο στον τομέα της επανορθωτικής χειρουργικής. Ο Ορθοπαιδικός Χειρουργός Αναστάσιος Λιλικάκης είναι Διευθυντής της Γ’ Ορθοπαιδικής Κλινικής της Ευρωκλινικής Αθηνών και Πρόεδρος του Τμήματος Επανορθωτικής Χειρουργικής Ισχίου & Γόνατος της ΕΕΧΟΤ. Επικοινωνήστε μαζί μας και κλείστε το ραντεβού σας.