Γιατί να αντικαταστήσουμε το ισχίο; Το ισχίο αντικαθίσταται για τρεις λόγους: 1) πόνο, 2) παραμόρφωση ή 3) για να προστατέψουμε άλλες αρθρώσεις. Ο πόνος από την καταστροφή της άρθρωσης είναι συχνά το προεξάρχον σύμπτωμα όταν αποφασίζουμε να αντικαταστήσουμε το ισχίο. Μπορεί να είναι χωρίς διακοπή, να κυριαρχεί σε κάθε έκφανση της ζωής και να κάνει την φυσική δραστηριότητα σχεδόν αδύνατη. Μερικές φορές το ισχίο μπορεί να είναι παραμορφωμένο, έτσι ώστε το σώμα να γέρνει μπροστά ή μπορεί η κεφαλή να έχει εμβυθιστεί μέσα στην κοτύλη (μια κατάσταση που είναι γνωστή σαν «protrusio acetabuli»). Η παρουσία ενός δύσκαμπτου ισχίου μπορεί επίσης σε ορισμένες περιπτώσεις να επιφορτίζει την οσφυϊκή χώρα. Ορισμένες φλεγμονώδεις καταστάσεις μπορούν να επηρεάσουν τόσο την οσφύ όσο και τα ισχία. Η αγκυλοποιητική σπονδυλίτιδα είναι ένα τέτοιο παράδειγμα. Σε αυτή την περίπτωση είναι κυρίως προσβεβλημένη η σπονδυλική στήλη, αλλά τα ισχία μπορούν επίσης να επηρεαστούν σοβαρά. Η αντικατάσταση των ισχίων μπορεί συνεπώς σε αυτή την περίπτωση να προστατέψει και να ανακουφίσει τη σπονδυλική στήλη. Χρειάζομαι ολική αρθροπλαστική ισχίου ? Μπορεί να χρειάζεστε ολική αρθροπλαστική του ισχίου (total hip arthroplasty) (ορισμένες φορές αποκαλείται ολική αντικατάσταση του ισχίου (total hip replacement) αν η άρθρωση του ισχίου σας είναι κατεστραμμένη από την αρθρίτιδα. Αυτή η καταστροφή συνήθως προκαλείται από την οστεοαρθρίτιδα αλλά μπορεί επίσης να οφείλεται και σε άλλους τύπους αρθρίτιδας, όπως η ρευματοειδής ή η μετατραυματική. Χειρουργείο δεν απαιτείται για όλους τους ασθενείς με αρθρίτιδα του ισχίου, αλλά συνιστάται μόνο όταν ο πόνος και η αναπηρία που προκαλείται έχουν σημαντικές επιδράσεις στις καθημερινές σας δραστηριότητες. Ο γιατρός σας συνήθως θα επιχειρήσει την ανακούφιση σας με άλλες θεραπείες πριν σας προσφέρει την χειρουργική λύση (παυσίπονα, μία βακτηρία, φυσικοθεραπεία και άλλα). Και θυμηθείτε ότι εσείς, ο ασθενής είστε πάντα αυτός που λαμβάνει την τελική απόφαση για το αν η αρθρίτιδα σας είναι αρκετά σημαντική ώστε να χρειάζεται μια ολική αρθροπλαστική του ισχίου.
Τι μπορώ να περιμένω από μια ολική αρθροπλαστική του ισχίου?
Βασικό όφελος του χειρουργείου είναι η εξάλειψη του πόνου. Συνήθως θα διαπιστώσετε την ύφεση του άλγους άμεσα μετά την επέμβαση. Επίσης θα αποκτήσετε πολύ μεγαλύτερη κινητικότητα, μεγαλύτερο εύρος κίνησης στο ισχίο σας και καλύτερη ποιότητα ζωής. Πρέπει βέβαια πάντα να θυμάστε ότι μια τεχνητή άρθρωση δεν είναι ποτέ εξίσου καλή με το φυσιολογικό σας ισχίο όταν ήταν υγιές. Υπάρχουν περιορισμοί.
Προετοιμασία για το χειρουργείο Η ολική αρθροπλαστική του ισχίου αποτελεί μια μείζονα χειρουργική επέμβαση και κάθε ασθενής μπορεί να βοηθήσει την αποκατάστασή του με το να είναι όσο το δυνατόν πιο προετοιμασμένος γίνεται για τις επιπτώσεις του. Ο καλύτερος τρόπος για να κάνετε την επέμβαση όσο πιο εύκολη γίνεται για τον χειρουργό, τον αναισθησιολόγο και τον εαυτό σας, είναι να είσαστε σε υψηλό επίπεδο γενικής κατάστασης πριν από το χειρουργείο ακόμα και με ένα επώδυνο ισχίο. Τα στοιχεία που παραθέτονται παρακάτω μπορούν να ακολουθηθούν και να βοηθήσουν.
1. ΔΙΑΚΟΠΗ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ : Οι καπνιστές είναι πιο ευάλωτοι σε αναπνευστικές επιπλοκές κατά την αναισθησία και σε λοιμώξεις του αναπνευστικού μετά την επέμβαση. Αυτό μπορεί να παρατείνει την περίοδο της κατάκλισης και να καθυστερήσει την πρόοδο του ασθενούς.
2. ΑΠΩΛΕΙΑ ΒΑΡΟΥΣ: Ένας υπέρβαρος ασθενής είναι πιο δύσκολο να χειρουργηθεί από έναν αδύνατο. Το ισχίο καλύπτεται από μεγαλύτερη μάζα μαλακών μορίων, έτσι περισσότερα μαλακά μόρια πρέπει να κοπούν για να αποκαλυφθεί το ισχίο , το οποίο οδηγεί σε μεγαλύτερη αιμορραγία. Είναι επίσης σωματικά πιο δύσκολο για τους χειρουργούς (πιο βαρύ έργο) να μεταχειριστούν το πόδι κατά την διάρκεια του χειρουργείου. Πολλοί υπέρβαροι ασθενείς είναι επίσης πιο ευάλωτοι σε αναπνευστικά προβλήματα κατά την αναισθησία. Οι ασθενείς θα πρέπει να χάσουν όσο περισσότερο βάρος γίνεται. Λιγότερο βάρος θα υποβάλλει και την μελλοντική αρθροπλαστική σε μικρότερα φορτία.
3. ΦΑΡΜΑΚΑ Τα συνταγογραφημένα φάρμακα για την καρδιά ή την αρτηριακή υπέρταση θα πρέπει να λαμβάνονται συστηματικά έτσι ώστε ο ασθενής να είναι σε όσο δυνατόν καλύτερη κατάσταση για την επέμβαση.
4. ΑΣΚΗΣΗ : Οι ασθενείς θα πρέπει να προσπαθούν να κάνουν οποιαδήποτε φυσική άσκηση μπορούν, καθώς σε όσο καλύτερη φυσική κατάσταση βρίσκονται τόσο πιο εύκολο είναι μετά το χειρουργείο να επανέλθουν σε φυσιολογική δραστηριότητα. Ο φυσικοθεραπευτής του νοσοκομείου μπορεί να συστήσει ασκήσεις για την ενδυνάμωση συγκεκριμένων μυϊκών ομάδων του σώματος για παράδειγμα τα χέρια έτσι ώστε να μπορούν να υποστηρίξουν το σώμα μετά την επέμβαση.
Μικρές αλλαγές στο σπίτι μπορεί να είναι απαραίτητες για την προετοιμασία της επιστροφής μετά την επέμβαση. Για παράδειγμα τα καθίσματα δεν μπορούν να είναι πολύ χαμηλά, για τις λεκάνες θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί ειδικό ανυψωτικό κάθισμα, ενώ τα κρεβάτια δεν πρέπει να είναι ούτε πολύ μαλακά ούτε πολύ χαμηλά. Τέτοιου είδους πληροφορίες θα σας δοθούν από τον χειρουργό σας.
Τι συμβαίνει πριν από την επέμβαση? ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ
Η επέμβαση της ολικής αρθροπλαστικής μπορεί να πραγματοποιηθεί υπό γενική ή περιοχική αναισθησία. Όπως συμβαίνει και με άλλες μείζονες χειρουργικές επεμβάσεις, ο ασθενής θα πρέπει να εκτιμηθεί πριν από την επέμβαση για να καταστεί σαφές ότι είναι σε καλή κατάσταση για την επέμβαση. Συνήθως λαμβάνεται ένα πλήρες ιατρικό ιστορικό και πραγματοποιούνται διάφορες εργαστηριακές εξετάσεις. Παραδείγματα τέτοιων εξετάσεων παρατίθενται παρακάτω:
1. ΑΙΜΑΤΟΛΟΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ : Για τον έλεγχο του αιματοκρίτη, των ηλεκτρολυτών κ.λ.π. Αίμα επίσης θα ληφθεί για διασταύρωση, έτσι ώστε να υπάρχει διαθέσιμο αίμα στην περίπτωση που απαιτηθεί μετάγγιση.
2. ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΟΥΡΩΝ: Είναι απαραίτητες για τον έλεγχο πιθανής ουρολοίμωξης πριν από το χειρουργείο. Εάν αυτό συμβαίνει είναι πολύ πιθανό η ολική αρθροπλαστική να αναβληθεί, γιατί σε άλλη περίπτωση μπορεί να επιμολυνθεί από μία υπάρχουσα ουρολοίμωξη.
3. ΑΚΤΙΝΟΛΟΓΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ: Ακτινογραφία θώρακα για τον έλεγχο της καρδιάς ή μιας πιθανής λοίμωξης του αναπνευστικού, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε αναπνευστική δυσχέρεια κατά, ή μετά την επέμβαση,.
4. ΑΚΤΙΝΟΛΟΓΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΟΥ ΙΣΧΙΟΥ: Απαραίτητος για τον προεγχειρητικό σχεδιασμό από το χειρουργό.
5. ΗΛΕΚΤΡΟΚΑΡΔΙΟΓΡΑΦΗΜΑ : Ελέγχει τον ρυθμό και άλλες παραμέτρους της καρδιάς.
Η εισαγωγή στο νοσοκομείο μπορεί να γίνει την ημέρα του χειρουργείου ή την παραμονή. Θα δοθεί προληπτική φαρμακευτική αγωγή για τη μείωση του κινδύνου της φλεβικής θρόμβωσης που μπορεί να συμβεί στις φλέβες των κάτω άκρων (εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση), επιπλοκή η οποία σχετίζεται με μείζονες χειρουργικές επεμβάσεις. Οι θρόμβοι σχηματίζονται πιο εύκολα επειδή κατά την διάρκεια της επέμβασης και μετά από αυτήν, ο ασθενής είναι κατακεκλιμμένος και δεν κινητοποιείται όσο θα έπρεπε. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα η αιματική ροή να επιβραδύνεται στα σκέλη και μπορεί να επιβραδυνθεί σε τέτοιο βαθμό που να δημιουργηθούν θρόμβοι. Μπορεί επίσης να χορηγηθεί προεγχειρητικά στον ασθενή προ-νάρκωση με στόχο να τον χαλαρώσει και να τον ηρεμήσει πριν από την αναισθησία και την επέμβαση. Χορηγούνται επίσης αντιβιοτικά για να μειωθεί ο, πολύ μικρός αλλά υπαρκτός, κίνδυνος της λοίμωξης μετά την επέμβαση.
Η ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΕΠΕΜΒΑΣΗ
Ο προεγχειρητικός έλεγχος γίνεται συνήθως λίγες ημέρες πριν την εισαγωγή για επέμβαση, ενώ η εισαγωγή γίνεται την παραμονή ή και νωρίς το ίδιο πρωί της επέμβασης. Σπανίως, εάν υπάρχουν κάποια γνωστά, σοβαρά προβλήματα υγείας (καρδιολογικά, αναπνευστικά κ.ά.), μπορεί να κριθεί σκόπιμη η εισαγωγή σας 2-3 ημέρες νωρίτερα του συνήθους για να ρυθμιστούν αυτά.
Τι συμβαίνει την ημέρα της επέμβασης?
Πιθανότατα θα σας δοθεί ένα χάπι ή μία ένεση για να χαλαρώσετε και να αποφύγετε τυχόν προεγχειρητικό άγχος και αγωνία (προ-νάρκωση). Στην χειρουργική αίθουσα θα σας δοθεί αναισθησία από τον αναισθησιολόγο. Μπορεί να είναι γενική αναισθησία (στην περίπτωση αυτή θα κοιμηθείτε) ή μία τοπική – στελεχιαία αναισθησία, όπως η επισκληρίδιος ή ραχιαία αναισθησία (που σας κάνει να μην έχετε αίσθηση και πόνο από την μέση και κάτω). Οι περισσότεροι ασθενείς σήμερα χειρουργούνται υπό ραχιαία ή επισκληρίδιο αναισθησία και συγχρόνως υποβάλλονται και σε μια μικρή «μέθη» κατά την διάρκεια της επέμβασης ώστε να μην ακούν και να μην καταλαβαίνουν τα τεκταινόμενα. Όταν θα μπείτε στην αίθουσα του χειρουργείου θα τοποθετηθείτε στο πλάι πάνω στο υγιές ισχίο προκειμένου να πραγματοποιηθεί η χειρουργική επέμβαση με την οπίσθια προσπέλαση.
Η χειρουργική επέμβαση περιλαμβάνει την αφαίρεση του αρθριτικού τμήματος της άρθρωσης του ισχίου και την εισαγωγή τεχνητών προθέσεων. Μπορεί να πραγματοποιηθεί με τον ασθενή είτε ξαπλωμένο ύπτια, είτε στο πλάι με την πάσχουσα περιοχή προς τα άνω, ενώ η τομή μπορεί να είναι από 10 έως 20 πόντους περίπου. Το μέγεθος της τομής εξαρτάται από τις διαστάσεις, γενικές και τοπικές, του ασθενούς, όσο και από την τεχνική η οποία θα εφαρμοστεί. Οι νεότερες τεχνικές οι οποίες περιλαμβάνουν και την αποκαλούμενη Τεχνική Ελάχιστης Παρεμβατικότητας (MIS) απαιτούν γενικά μικρότερες τομές και χειρουργικές προσπελάσεις, γίνονται όμως με συγκεκριμένα κριτήρια και σε επιλεγμένους ασθενείς. Κάνοντας μια γενική αναφορά όσο περισσότερο πάχος ή λίπος υπάρχει γύρω από την άρθρωση τόσο μεγαλύτερη τομή θα χρειαστεί καθώς η άρθρωση είναι περισσότερο κρυμμένη και θα πρέπει να γίνει μια αποκάλυψη τέτοια η οποία να επιτρέπει την σωστή τοποθέτηση των εμφυτευμάτων.
Ο χειρουργός τέμνει το δέρμα και τους ιστούς (συμπεριλαμβανομένων των μυών και των συνδέσμων) κάτω από αυτό προκειμένου να αποκαλύψει την άρθρωση του ισχίου. Το ισχίο τότε απεξαρθρώνεται και η μηριαία κεφαλή αφαιρείται με ειδικό πριόνι. Με την αφαίρεση της μηριαίας κεφαλής αποκαλύπτεται η κοτύλη. Το αρθριτικό οστό της κοτύλης αφαιρείται με ειδικά χειρουργικά εργαλεία που ονομάζονται γλύφανα (τα οποία περιστρέφονται γρήγορα και «τρώνε» το αρθριτικό οστό). Είναι σημαντικό να αφαιρεθεί όλο το προσβεβλημένο οστό αφήνοντας πίσω υγειές, αιμάσων κόκαλο. Το υγειές οστούν θα δεχτεί το εμφύτευμα της κοτύλης πολύ καλύτερα απ’ ότι το αρθριτικό οστό.
Το πρώτο εμφύτευμα που τοποθετείται είναι το κοτυλιαίο εμφύτευμα. Από την στιγμή που αυτό έχει τοποθετηθεί μέσα στην κοτύλη μετά τοποθετείται το μηριαίο εμφύτευμα (μηριαίος στειλεός). Από την στιγμή που τα δύο εμφυτεύματα θα έχουν τοποθετηθεί στερρά, τότε το ισχίο πάλι ανατάσσεται στην θέση του (δηλαδή η κεφαλή μπαίνει μέσα στην κοτύλη) και τα διάφορα στρώματα υποδορίου και δέρματος συρράφονται πάλι στην αρχική τους θέση. Η νέα άρθρωση κρατιέται στην θέση της από τους περιβάλλοντες μύες και μαλακά μόρια, οι οποίοι θα δυναμώσουν το χρονικό διάστημα που το τραύμα επουλώνεται. Συνήθως απαιτείται ένα χρονικό διάστημα γύρω στις 40 ημέρες για να επουλωθούν τα μαλακά μόρια τα οποία διετάμησαν κατά την διάρκεια του χειρουργείου, και γι’ αυτό, αυτό το χρονικό διάστημα, θα χρειάζεται περαιτέρω προσοχή από τον ασθενή. Ένα ή δύο μικρά, πλαστικά σωληνάκια μπορεί να τοποθετηθούν μέσα στο τραύμα προκειμένου να παροχετεύουν το αίμα από το σημείο του χειρουργείου (παροχετεύσεις), αυτά συνήθως αφαιρούνται μέσα στις πρώτες 24 με 48 ώρες από το χειρουργείο. Όσο επισταμένως και να προσπαθήσει ο χειρουργός να κάνει αιμόσταση στην περιοχή του χειρουργείου δεν είναι δυνατόν να σταματήσει όλη την αιμορραγία κατά την ώρα της επέμβασης. Έτσι η φύση θα κάνει την υπόλοιπη δουλειά τα πρώτα 24ωρα μετά το χειρουργείο ενεργοποιώντας τους παράγοντες πήξεως του οργανισμού.
Τι είναι η νέα άρθρωση?
Το φυσιολογικό ισχίο είναι μία άρθρωση δίκην σφαίρας σε κυπέλιο. Στην ολική αρθροπλαστική μέρος του μηριαίου το οποίο περιλαμβάνει την κεφαλή (σφαίρα) αποκόπτεται – αφαιρείται και μία νέα μικρότερη σφαίρα τοποθετείται στο μηριαίο οστούν διαμέσου ενός στυλεού ο οποίος τοποθετείται εντός του μηριαίου αυλού. Η επιφάνεια της κοτύλης (στην πύελο) γλυφανίζεται – νεαροποιείται για να δεχτεί την νέα κοτύλη, η οποία θα αρθρωθεί (θα ζευγαρώσει) με την νέα σφαίρα (κεφαλάκι).
Ο τρόπος σταθεροποίησης των εμφυτευμάτων τόσο στην κοτύλη όσο και στο μηριαίο οστούν ποικίλει. Έτσι η στερέωση στην κοτύλη παραδοσιακά γινόταν παλαιότερα με τσιμέντο, μία τεχνική η οποία ακόμα χρησιμοποιείται σε ορισμένες περιπτώσεις με επιτυχία. Η συνήθης πρακτική, ωστόσο, είναι η χωρίς τσιμέντο στερέωση. Το εμφύτευμα της κοτύλης (κοτυλιαία πρόθεση) έχει ειδική διαμόρφωση – επεξεργασία στην επιφάνεια του, τραχεία και πολλές φορές και με κάποια ειδική επικάλυψη (όπως παραδείγματος χάρη υδροξυαπατίτη) με την οποία επιτυγχάνεται η διασύνδεση του οστού με την πρόθεση. Από την άλλη πλευρά ο μηριαίος στυλεός σταθεροποιείται στον αυλό του μηριαίου οστού είτε με την χρήση τσιμέντου, το οποίο ακόμα χρησιμοποιείται συχνότατα για την μηριαία πρόθεση, όσο, εξίσου συχνά, χωρίς την χρήση τσιμέντου. Και σε αυτή την περίπτωση η διασύνδεση του μηριαίου στυλεού με το οστούν επιτυγχάνεται με την κατάλληλη κατεργασία της επιφάνειας του, η οποία είναι πορώδης, όσο και με την επικάλυψη της με ειδικά υλικά.
Το κοτυλιαίο εμφύτευμα όταν τοποθετείται χωρίς τσιμέντο συνήθως αποτελείται από κράματα μετάλλων με βάση το τιτάνιο, και στο εσωτερικό του τοποθετείται ένα ένθετο πολυαιθυλενίου (πλαστικού) το οποίο θα αρθρώνεται με το κεφαλάκι. Όταν η στερέωση γίνεται με τσιμέντο, αποτελείται εξολοκλήρου από πολυαιθυλένιο (UHMWPE, πολύ υψηλού μοριακού βάρους πολυαιθυλένιο). Νεότερες τεχνικές και ανακαλύψεις έχουν οδηγήσει στην δημιουργία και άλλων πλην του πολυαιθυλενίου ενθέτων για την κοτύλη, όπως κεραμικό ή μέταλλο, τα οποία επιτυγχάνουν μικρότερη τριβή με μεγαλύτερη διάρκεια ζωής και συνήθως χρησιμοποιούνται σε νεότερες ηλικίες. Το κεφαλάκι μπορεί να είναι μεταλλικό αν αυτό αρθρώνεται με πλαστικό ή μέταλλο, ή μπορεί να είναι κεραμικό όταν αρθρώνεται με πλαστικό ή κεραμικό. Ο μηριαίος στυλεός αντίστοιχα είναι κατασκευασμένος από κράματα μετάλλων είτε με βάση το τιτάνιο αν γίνεται στερέωση χωρίς τσιμέντο είτε με βάση το χρωμοκοβάλτιο αν η στερέωση γίνεται με τσιμέντο.
Μερικές φορές προτιμάται της ολικής αντικαταστάσεως της κεφαλής η αντικατάσταση μόνο της επιφανείας της μηριαίας κεφαλής ώστε να επιτευχθεί η αφαίρεση της μικρότερης ποσότητας οστού και χρησιμοποίηση μεγαλύτερης αρθρούμενης επιφάνειας. Αυτή η επέμβαση ονομάζεται αρθροπλαστική επιφανείας, οι αρθρούμενες επιφάνειες είναι μέταλλο σε μέταλλο και χρησιμοποιείται επίσης σε νεαρότερα άτομα καθώς επιτυγχάνεται μεγαλύτερο εύρος κίνησης με επακόλουθη καλύτερη δυνατότητα αθλητικών δραστηριοτήτων και μεγαλύτερη ευκολία στην επόμενη επέμβαση όταν και εφόσον αυτή απαιτηθεί. Παρά ταύτα η αρθροπλαστική επιφανείας μετάλλου σε μέταλλο δεν ενδείκνυται σε περιπτώσεις οστεοπορωτικού οστού, γιατί μπορεί να συμβεί κάταγμα του μηριαίου αυχένα, ενώ δεν προτιμάται σε νεαρές γυναίκες σε αναπαραγωγική ηλικία, σε ανθρώπους με μικρό σκελετό, σε ασθενείς με αλλεργία σε μέταλλα και σε άλλες περιπτώσεις τις οποίες ο γιατρός θα σας υποδείξει.
Τι συμβαίνει μετά την επέμβαση?
Όταν θα φύγετε από την αίθουσα του χειρουργείου συνήθως θα έχετε έναν φλεβοκαθετήρα στο χέρι σας (για τη χορήγηση υγρών και φαρμάκων) και μία ή δύο παροχετεύσεις στο ισχίο σας (για να αποχετεύονται τα υγρά και το αίμα από το τραύμα). Θα οδηγηθείτε στην ανάνηψη όπου θα μείνετε μέχρι να συνέλθετε – ξυπνήσετε πλήρως και να είστε σε σταθερή αιμοδυναμική κατάσταση ώστε να μεταφερθείτε στο δωμάτιό σας. Θα έχετε ένα μαξιλάρι ανάμεσα στα σκέλη σας για να τα κρατάει σε απόσταση (μαξιλάρι απαγωγής). Θα σας χορηγούνται παυσίπονα για να ανακουφιστείτε από τους μετεγχειρητικούς πόνους και άλλα φάρμακα που να προλαμβάνουν τον εμετό, την δυσκοιλιότητα και άλλα.
Οι παροχετεύσεις συνήθως αφαιρούνται μετά από 24 με 48 ώρες. Το επόμενο πρωί του χειρουργείου θα μπορείτε να γυρίσετε στο πλάι, να καθίσετε καθιστός στο κρεβάτι και να σηκωθείτε όρθιος να περπατήσετε με ένα περιπατητήρα ή ένα ζεύγος βακτηριών. Υπάρχει συγκεκριμένος τρόπος για να επιτελέσετε όλες αυτές τις δραστηριότητες ο οποίος θα σας εξηγηθεί αναλυτικά από τον φυσιοθεραπευτή σας και τον γιατρό σας. Το πόσο γρήγορα θα επανέλθετε στη φυσιολογική σας δραστηριότητα εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, συμπεριλαμβανομένων της ηλικίας, της κατάστασης στην οποία ήσασταν πριν το χειρουργείο, της γενικής σας υγείας και της καταστάσεως των υπόλοιπων αρθρώσεων σας.
Φυσιοθεραπεία και εκμάθηση.
Οι φυσιοθεραπευτές θα σας βοηθήσουν να κινηθείτε άνετα και θα σας μάθουν τις ασκήσεις που θα χρειαστούν για να δυναμώσετε το μυϊκό σας σύστημα. Θα σας εξηγήσουν ποιες κινήσεις επιτρέπονται και ποιες απαγορεύονται τον πρώτο καιρό μετά από μια ολική αρθροπλαστική του ισχίου. Είναι πάρα πολύ σημαντικό να ακολουθήσετε αυτούς τους κανόνες. Για παράδειγμα θα πρέπει να αποφεύγετε την μεγάλη κάμψη των ισχίων σας (όπως π.χ. το χαμηλό κάθισμα) και το να σταυρώνετε τα πόδια σας, γιατί αυτές οι θέσεις μπορούν να εξαρθρώσουν το ισχίο σας. Αυτοί οι περιορισμοί συνήθως ισχύουν, μαζί με άλλους, για το πρώτο μετεγχειρητικό δίμηνο. Θα σας εξηγήσουν ποιος είναι ο σωστός τρόπος για να σηκώνεστε από το κρεβάτι, να κάθεστε, να βαδίζετε, να ανεβαίνετε και να κατεβαίνετε κλίμακα και να πηγαίνετε στην τουαλέτα. Θα χρειαστείτε ένα ανυψωτικό κάθισμα για την λεκάνη, ώστε να μην κάθεστε χαμηλά, όπως και ελαστικές κάλτσες γόνατος για την αποφυγή της φλεβικής θρόμβωσης.
Πότε μπορώ να φύγω από το νοσοκομείο ?
Οι περισσότεροι ασθενείς είναι ικανοί να ανεβαίνουν τα σκαλιά και να βαδίζουν με υποβοήθηση μέσα στις πρώτες 5-7 μέρες, οπότε και μπορούν να φύγουν από το νοσοκομείο. Τα ράμματα αφαιρούνται μετά από 2-3 βδομάδες, ενώ ο χειρουργός θα θέλει να σας ξαναδεί, συνήθως σε 40-50 μέρες από το χειρουργείο, με μια νέα ακτινογραφία.
Τι συμβαίνει στις πρώτες εβδομάδες μετά την επέμβαση ?
Θα ανακαλύψετε ότι μπορείτε να κάμψετε το ισχίο σας προς την κοιλιά σας όσο θα θέλατε, αλλά είναι σημαντικό να μην το επιχειρείτε για να δείτε τα όρια του τον πρώτο καιρό. Θα πρέπει να είστε αρκετά προσεκτικοί τις πρώτες 8-12 βδομάδες μετά την επέμβαση. Θα μπορείτε πιθανότατα να οδηγήσετε αυτοκίνητο μετά τον πρώτο μήνα και να επιστρέψετε στην δουλειά σας την ίδια χρονική περίοδο, αν η δουλειά σας δεν απαιτεί χειρονακτική εργασία ή πολλές μετακινήσεις. Η είσοδος και έξοδος από το αυτοκίνητο μπορεί να είναι δυσχερείς στην αρχή. Ίσως χρειάζεται να κάθεστε στο πλάι, στο κάθισμα πρώτα και μετά να φέρνετε τα πόδια σας μέσα. Αυτά θα σας έχουν εξηγηθεί από τον φυσιοθεραπευτή σας στο νοσοκομείο. Οφείλετε να κάνετε τακτικά τις ασκήσεις σας. Η βάδιση, η κολύμβηση (αλλά όχι το πρόσθιο) και η βόλτα με το ποδήλατο είναι ασκήσεις τις οποίες μπορείτε να κάνετε μετά τις 4 – 8 βδομάδες. Θα πρέπει να αποφεύγετε όμως να τρέχετε σε σκληρές επιφάνειες, να κάνετε αθλήματα τα οποία περιλαμβάνουν έντονη σωματική επαφή, είναι σε υψηλό – ανταγωνιστικό επίπεδο, καθώς υποβάλουν σε μεγάλες δυνάμεις το ισχίο σας.
Ποια είναι τα μακροχρόνια αποτελέσματα της ολικής αρθροπλαστικής του ισχίου?
Υπάρχουν πολλοί διαφορετικοί τύποι αρθροπλαστικής σήμερα. Κάποιοι είναι ίσως καλύτεροι από κάποιους άλλους, αλλά είναι πολλοί οι παράγοντες οι οποίοι επηρεάζουν το αποτέλεσμα και την επιβίωση μίας τεχνητής. Θα πρέπει να προσδοκάτε η αρθροπλαστική σας να κρατήσει τουλάχιστον 15 χρόνια. Κατά κανόνα στους νεότερους ασθενείς κάτω των 50 ετών η αρθροπλαστική επιβιώνει λιγότερα έτη γιατί οι απαιτήσεις του ασθενούς είναι πολύ μεγαλύτερες και οι καταπονήσεις της τεχνητής άρθρωσης μεγαλύτερες.
Μπορεί να υπάρξουν επιπλοκές ?
Η ολική αρθροπλαστική είναι μία μείζονα χειρουργική επέμβαση και μπορεί να έχει επιπλοκές. Ο κίνδυνος ποικίλει ανάλογα με την γενική κατάσταση της υγείας του ασθενούς και θα πρέπει να συζητήσετε τους πιθανούς κινδύνους και επιπλοκές με το χειρουργό σας.
Μετά από ολική αρθροπλαστική του ισχίου μια πιθανή επιπλοκή είναι η εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση (ΕΒΦΘ) στις φλέβες των κάτω άκρων. Ευτυχώς αυτή η επιπλοκή δεν είναι συχνή και προλαμβάνεται με την χρήση ειδικών καλτσών διαβαθμισμένης συμπίεσης και φαρμακευτικής αγωγής. Στην περίπτωση που συμβεί θεραπεύεται με την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή.
Υπάρχει μία πιο σοβαρή επιπλοκή κατά την οποία θρόμβοι μπορεί να αποκολληθούν από φλέβες των κάτω άκρων (σε περίπτωση ΕΒΦΘ) και να μεταναστεύσουν στους πνεύμονες (πνευμονική εμβολή, ΠΕ). Η ΠΕ είναι μια πολύ σοβαρή επιπλοκή και μπορεί να προκαλέσει αιφνίδιο θάνατο, είναι όμως εξαιρετικά σπάνια.
Η τεχνητή άρθρωση μπορεί να εξαρθρωθεί, συνήθως μετά από κάποια λαμθασμένη ή απότομη κίνηση. Αυτό συμβαίνει σε λιγότερο από 1 στις 20 περιπτώσεις και τοποθετείται στην θέση της υπό αναισθησία. Συνήθως αυτό και μόνο αρκεί για να γίνει το ισχίο σταθερό ωστόσο σε ορισμένες περιπτώσεις οι ασθενείς μπορεί να χρειαστεί να κάνουν επιπλέον ασκήσεις για να δυναμώσουν τους μυς πέριξ του ισχίου τους ή να φορέσουν ειδικό οσφυομηρικό κηδεμόνα για κάποιο χρονικό διάστημα.
Προκειμένου να προληφθούν οι λοιμώξεις χρησιμοποιούνται ειδικές χειρουργικές αίθουσες στις οποίες ανανεώνεται ο αέρας και μειώνεται το μικροβιακό φορτίο. Στους ασθενείς χορηγούνται αντιβιοτικά κατά την διάρκεια, αλλά και μετά την επέμβαση, για τον ίδιο λόγο. Παρά ταύτα ο κίνδυνος μίας εν τω βάθει λοίμωξης υπάρχει, αλλά σε λιγότερο από 1 στις 200 περιπτώσεις. Και αυτή είναι μια σοβαρή επιπλοκή γιατί η τεχνητή άρθρωση μπορεί να χρειαστεί να αφαιρεθεί μέχρι να εκριζωθεί η λοίμωξη. Μια νέα άρθρωση θα μπει 6-9 εβδομάδες αργότερα.
ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ
Είναι φυσικά σημαντικό ο ασθενής να μην είναι χειρότερα μετά την επέμβαση απ’ ότι προηγουμένως. Παρ’ ότι οι επιπλοκές είναι ασυνήθεις, ωστόσο υπάρχουν. Είναι συνεπώς απαραίτητο ο ασθενής να έχει ενημερωθεί πλήρως πριν προχωρήσει στην επέμβαση (να υπάρχει δηλαδή «ενημερωμένη έγγραφη συναίνεση” του ασθενούς).
Οι επιπλοκές είναι θεωρητικά πολλές και ποικίλες. Οι περισσότερες είναι μικρής σημασίας και σχετίζονται με μία χειρουργική επέμβαση γενικότερα, παρά ειδικότερα με την ολική αρθροπλαστική του ισχίου. Για τους γηραιότερους ασθενείς, ειδικότερα αυτούς που είναι άνω των 80 ετών, οι πιθανότητες μιας επιπλοκής αυξάνονται. Σε περιπτώσεις αναθεώρησης μια ολικής αρθροπλαστικής, (όταν δηλαδή γίνεται για δεύτερη ή και πλέον φορά) υπάρχει επίσης αυξημένος κίνδυνος επιπλοκών.
Οι επιπλοκές μπορεί να συμβούν κατά την διάρκεια του χειρουργείου ή μετά από αυτό. Μπορούν επίσης να χωριστούν σε αυτές οι οποίες συμβαίνουν ως αποτέλεσμα μιας οποιασδήποτε μείζονος χειρουργικής επέμβασης (γενικές επιπλοκές) και σε αυτές οι οποίες είναι ειδικές για την ολική αρθροπλαστική του ισχίου (ειδικές επιπλοκές).
Γενικές επιπλοκές :
1. Λοίμωξη (<0,5 %) : Αυτή θα αντιμετωπιστεί συχνά με ισχυρά αντιβιοτικά αν και ορισμένες φορές, ευτυχώς σπανίως μπορεί να απαιτηθεί αναθεώρηση της αρθροπλαστικής.
2. Αιμάτωμα, στο τραύμα ή εσωτερικά: ορισμένες φορές μπορεί να υπάρξει μια συλλογή αίματος στο χειρουργικό πεδίο η οποία μπορεί να χρειαστεί, επίσης ευτυχώς σπανίως, να παροχετευθεί και αυτό απαιτεί μικρή διάνοιξη του τραύματος.
3. Διάσπαση τραύματος: αυτό σημαίνει ότι το τραύμα «ανοίγει» και θα πρέπει να γίνει εκ νέου σύγκλειση – συρραφή.
4. Παγίδευση της παροχέτευσης (εξαιρετικά σπάνιο): η μικρή πλαστική παροχέτευση μπορεί να παγιδευτεί μέσα στο τραύμα και να χρειαστεί μία διάνοιξη αυτού για να αφαιρεθεί.
5. Επιπλοκές από το ουροποιητικό: είναι αρκετά σύνηθες οι ασθενείς μετά το χειρουργείο να έχουν δυσκολία στο να ουρήσουν. Αυτό είναι το αποτέλεσμα της δυσκολίας την οποία έχουν ορισμένοι ασθενείς να ουρήσουν όταν είναι ξαπλωμένοι, η οποία πιθανότατα προϋπήρχε του χειρουργείου. Είναι συχνότερη σε άντρες με υπερτροφία του προστάτη. Για την αντιμετώπιση αυτών των προβλημάτων ορισμένες φορές τοποθετείται καθετήρας ώστε να εκκενώνεται η ουροδόχος κύστη για λίγες μέρες μετά την επέμβαση.
6. Επιπλοκές από το γαστρεντερικό: μπορεί ορισμένες φορές να είναι το αποτέλεσμα της αναισθησίας, της διαταραχής των ηλεκτρολυτών ή και του μεγέθους του χειρουργείου. Το έντερο έχει ελλειπή δραστηριότητα για μερικές μέρες. Αυτό συνήθως αντιμετωπίζεται με την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή με υπακτικά. Πολύ – πολύ σπάνια μπορεί να τοποθετηθεί ένα μικρό σωληνάκι από την μύτη ή από το στόμα μέσα στο στομάχι για να γίνεται παροχέτευση υγρών στο στομάχι ενώ ο ασθενής θα πρέπει εκείνη την περίοδο να μην σιτίζεται. Αυτό γίνεται σε περιπτώσεις ειλεού, όμως είναι εξαιρετικά – εξαιρετικά σπάνιες σε χειρουργεία ολικής αρθροπλαστικής του ισχίου. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι τόσο η μειωμένη κινητικότητα του ασθενούς όσο και τα αναλγητικά φάρμακα μπορούν να προκαλέσουν δυσκοιλιότητα η οποία αντιμετωπίζεται επιτυχώς με υπακτικά.
7. Επιπλοκές από το καρδιαγγειακό σύστημα: το χειρουργικό στρες μπορεί ορισμένες φορές να είναι τόσο μεγάλο ώστε να προκαλέσει καρδιακό επεισόδιο (ανακοπή – έμφραγμα). Ωστόσο αυτό είναι εξαιρετικά σπάνιο και συμβαίνει σε λιγότερο από 1 στους 1000 ασθενείς. Εξαιρετικά σπάνια επίσης είναι η επιπλοκή του σχηματισμού ενός μικρού θρόμβου στην καρδιά ο οποίος θα προκαλέσει αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο. Η πιο συχνή επιπλοκή από το καρδιαγγειακό σύστημα, χωρίς να είναι και αυτή ιδιαίτερα συχνή όμως, είναι η εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση. Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο χρησιμοποιούνται φάρμακα για την αποφυγή αυτής της επιπλοκής, είτε με την μορφή υποδορίων ενέσεων, είτε νεότερα από του στόματος. Στα ίδια πλαίσια χρησιμοποιούνται ελαστικές κάλτσες διαβαθμισμένης συμπίεσης του γόνατος οι οποίες επίσης βοηθούν την κυκλοφορία, ενώ καθοριστικό ρόλο παίζει η ταχεία κινητοποίηση του ασθενούς.
8. Επιπλοκές από το αναπνευστικό: συμβαίνουν συνήθως σαν αποτέλεσμα της αναισθησίας και της κατάκλισης. Ασθενείς με προηγούμενα καρδιακά ή αναπνευστικά προβλήματα είναι πιο επιρρεπείς σε τέτοιου είδους επιπλοκές.
9. Θάνατος (λιγότερο από 1 στους 10.000 ασθενείς): συνήθως συμβαίνει από μια ποικιλία παραγόντων και αιτιών που σχετίζονται με αναπνευστικά ή καρδιακά προβλήματα τα οποία προϋπάρχουν και επιτείνονται με την επέμβαση.
Ειδικές επιπλοκές
1. Εξάρθρημα (έως 5%) : Σε αυτή την επιπλοκή η κεφαλή γλιστρά έξω από την κοτύλη. Συνήθως χρειάζεται μία αναισθησία για να γίνει ανάταξη του εξαρθρήματος η οποία ακολουθείται από μία περίοδο αυξημένης προσοχής ή πιθανώς και την χρήση ενός ειδικού οσφϋομηρικού κηδεμόνα για την αποφυγή νέου εξαρθρήματος. Πολύ – πολύ σπάνια μπορεί να χρειαστεί νέα επέμβαση, συνήθως σε περιπτώσεις επανειλημμένων εξαρθρημάτων.
2. Κάταγμα ( λιγότερο από 1% για την αρχική αρθροπλαστική και περίπου 3% για την αναθεώρηση της αρθροπλαστικής) : Αυτή συνήθως συμβαίνει κατά την διάρκεια της επέμβασης ως αποτέλεσμα των υψηλών δυνάμεων στις οποίες υφίσταται το κόκαλο στο χειρουργείο. Μπορεί το κάταγμα να μην εντοπιστεί κατά την διάρκεια της επέμβασης αλλά να φανεί στην πρώτη ακτινογραφία η οποία λαμβάνεται μετά την επέμβαση. Εάν γίνει αντιληπτό κατά την διάρκεια της επέμβαση ο χειρουργός συνήθως αντιμετωπίζει το ζήτημα άμεσα, είτε χρησιμοποιώντας σύρματα ενισχυτικά είτε βίδες και πλάκες. Αν το κάταγμα γίνει αντιληπτό μετά το χειρουργείο μπορεί να χρειαστεί περαιτέρω επέμβαση ή παρατεταμένη κατάκλιση ώστε το κάταγμα να πωρωθεί με τρόπο φυσικό.
3. Κάκωση νεύρου κατά την διάρκεια του χειρουργείου (μέγιστο 2%) : Καθώς νεύρα περνάνε πολύ κοντά από την άρθρωση του ισχίου δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι μπορεί να τραυματιστούν. Τις περισσότερες φορές η ανάνηψη γίνεται αυτόματα κατά την διάρκεια μιας μακρόχρονης περιόδου συνήθως γύρω στο 1έτος. Πολύ σπάνια μπορεί τα νευρολογικά προβλήματα να μην ανανήψουν γεγονός το οποίο θα προκαλέσει κινητικά προβλήματα στον ασθενή.
4. Εμμένων πόνος γύρω από τον μείζονα τροχαντήρα: Γνωστή σαν «τροχαντηρίτιδα» μπορεί να είναι εντοπισμένος πόνος στην έξω επιφάνεια του ισχίου. Δεν έχει λειτουργική σημασία αλλά μπορεί να είναι ενοχλητικό για τον ασθενή. Πολλές φορές δεν υφίεται ακόμα και αν περάσει χρονικό διάστημα. Αυτή η επιπλοκή ήταν πιο συνηθισμένη στο παρελθόν όταν και πραγματοποιείτο οστεοτομία του τροχαντήρα προκειμένου να πραγματοποιηθεί η ολική αρθροπλαστική, μια τεχνική η οποία δεν χρησιμοποιείται σήμερα με αποτέλεσμα η θυλακίτιδατιδα του τροχαντήρα ή αλλιώς «τροχαντηρίτιδα» να είναι αρκετά σπάνια επιπλοκή στις μέρες μας.
5. Μετακίνηση του εμφυτεύματος : Σε αυτήν το τεχνητό ισχίο αλλάζει θέση μέσα στην άρθρωση. Είναι πολλή σπάνια αλλά περιστασιακά τα εμφυτεύματα μπορεί να ενβυθιστούν μέσα στο οστό. Ένα μηριαίο στέλεχος για παράδειγμα μπορεί να ενβυθιστεί μέσα στο μηριαίο ενώ ένα κοτυλιαίο εμφύτευμα μπορεί να ενβυθιστεί μέσα στην κοτύλη. Είναι συνήθως το αποτέλεσμα αδυναμίας του υποστηρίζοντως οστού του ασθενούς και μπορεί να χρειαστεί νέα επέμβαση.
6. Διαφορά μήκους των σκελών: Μία από τις πιο συχνές επιπλοκές της ολικής αρθροπλαστικής του ισχίου (μέχρι 6%) είναι η δημιουργία μιας ανισοσκελίας. Είναι πιο σύνηθες το χειρουργημένο σκέλος να γίνει μακρύτερο۠ υπάρχει ενίοτε η ανάγκη για ένα ανυψωτικό στο υπόδημα στο άλλο σκέλος για να αντιρροπήσει αυτή την διαφορά. Ωστόσο πρέπει να καταστεί σαφές ότι είναι βασικό μέλημα του χειρουργού το μέτρημα των σκελών κατά την διάρκεια της επέμβασης και στο πέρας αυτής έτσι ώστε να δημιουργηθεί μια πλήρης ισοσκελία η οποία όμως δεν είναι πάντα απολύτως εφικτή. Πολλές μέθοδοι έχουν επινοηθεί για την επίτευξη αυτής της ισοσκελίας καμία όμως δεν είναι απολύτως ασφαλής.
7. Βλάβη νεύρου η οποία παρουσιάζεται μετά την επέμβαση : Η αιμορραγία μπορεί να συνεχιστεί και μετά την επέμβαση παρ’ ότι αυτό είναι σπάνιο. Ωστόσο το αίμα το οποίο μπορεί να συσσωρευτεί γύρω από ένα νεύρο μπορεί να προκαλέσει βλάβη. Αποτέλεσμα αυτού μπορεί να είναι το ίδιο όπως εάν το νεύρο τραυματιζόταν κατά την επέμβαση.
8. Βλάβη σε αγγεία (0,4 % για αρχική επέμβαση και λιγότερο από 1% για επεμβάσεις αναθεώρησης) : Όπως και με τα νεύρα έτσι και με τα μεγάλα αγγεία που περνούν γύρω από την άρθρωση του ισχίου και μπορούν να τραυματιστούν κατά την διάρκεια μίας επέμβασης. Η επιπλοκή αυτή ωστόσο είναι εξαιρετικά σπάνια.
9. Αντικατάσταση μιας τεχνητής άρθρωσης με άλλη (αναθεώρηση αρθροπλαστικής).
Η πιο συνηθισμένη αιτία αποτυχίας της ολικής αρθροπλαστικής είναι η άσηπτη χαλάρωση. Αυτή μπορεί να συμβεί σε οποιαδήποτε χρονική στιγμή αλλά συνήθως μετά τα 15 χρόνια. Συνήθως προκαλεί πόνο και το ισχίο γίνεται ασταθές. Τότε θα απαιτηθεί μία νέα επέμβαση αρθροπλαστικής που ονομάζεται αναθεώρηση. Αυτός ο τύπος της χειρουργικής επέμβασης έχει σημειώσει σημαντικές προόδους τα τελευταία χρόνια. Η τεχνητή άρθρωση μπορεί να αντικατασταθεί σχεδόν όσο συχνά χρειάζεται αν και κάθε φορά τα αποτελέσματα είναι λιγότερο ικανοποιητικά.
Social Media